تأثیر امنیتی شدن بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران (89-1380)

سازه انگاری یا نظریه اجتماعی روابط بین الملل در پیوند با مقوله امنیت، به نظریه یا چهارچوب مفهومی امنیتی کردن شکل می دهد و از قابلیت تحلیل رفتار حکومت ها در سطح خرد و کلان برخوردار است. در این رساله با انتخاب چهارچوب مفهومی امنیتی کردن به تبیین سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در بین سال های 1380 تا 1389 می پردازیم. اساساً در این سال ها دو موضوع «تروریسم» و «پرونده هسته ای» توسط بازیگران امنیتی کننده به مثابه تهدید برساخته شده اند و جمهوری اسلامی ایران با عنایت به این امر، به رفتار مقتضی شکل داده است. بررسی رفتار ایران، در ابتدا منوط به واکاوی دلائل و نحوه امنیتی شدن موضوعات مزبور در پرتو کاربرد وجوه زبانی امنیت و استناد به وجوه جسمانی تهدید است. پژوهش گر بر این باور است که «استعاره محور شرارت» و «کلیشه سلاح های هسته ای» وجه زبانی و «توانایی های نظامی هسته ای»، وجه جسمانی امنیتی کردن را تشکیل می دهند. با اتکا به این موارد است که بازیگران امنیتی کننده، دو موضوع تروریسم و پرونده هسته ای ایران را امنیتی کرده و جمهوری اسلامی ایران را به سمت رفتار مقتضی سوق داده اند. بی تردید رفتار جمهوری اسلامی ایران در این رابطه، ریشه در نظام فکری و گفتمان نخبگان حاکم در مقطع زمانی مورد بحث داشته است.